Kennisbank:

Studiefinanciering en studieschuld

Studiefinanciering

Waaruit bestaat studiefinanciering?

Als je studeert, kun je studiefinanciering aanvragen. Studiefinanciering bestaat uit verschillende onderdelen, zoals een lening, collegegeldkrediet, studentenreisproduct (OV) en eventueel een aanvullende beurs. Je bepaalt zelf welke onderdelen je aanvraagt.

Wat kost studeren eigenlijk?

Het Nibud heeft berekend hoeveel studenten gemiddeld per maand uitgeven. Op de website van het Nibud vind je ook een handige Studentenbegroting in een Excel-document om een overzicht te maken van je inkomsten en uitgaven als student.

Natuurlijk hangen je kosten sterk af van je uitgavenpatroon en de stad waar je studeert (Amsterdam is nu eenmaal duurder dan Leeuwarden), maar de bedragen van het Nibud zouden je een goede indicatie moeten geven van wat studeren gemiddeld kost.

Hoeveel mag ik maximaal lenen?

Hoeveel je maximaal mag lenen, verschilt per jaar. Het bedrag is minder wanneer je ook een aanvullende beurs krijgt. Over de lening betaal je rente en het totale bedrag moet je weer terugbetalen aan DUO. Kijk voor een actueel overzicht van de maximale hoogtes op de website van DUO.

Wat is het collegegeldkrediet?

Naast een ‘reguliere’ lening kun je ook gebruik maken van het collegegeldkrediet. Dit is geld dat je leent om het collegegeld mee te betalen. Als je het wettelijke collegegeld betaalt kun je maandelijks 1/12e van je collegegeld lenen. Vaak komt dit neer op een bedrag van iets meer dan €175,- per maand. Als je instellingscollegegeld betaalt kun je boven de €800,- per maand via het collegegeldkrediet lenen. Ook voor dit krediet geldt dat je rente betaalt en het totale bedrag weer moet aflossen.

Wat als ik niet gebruik wil maken van een lening?

Je bent niet verplicht om te lenen bij DUO. Je kunt dus ook gewoon een studenten-OV of aanvullende beurs aanvragen zonder te lenen (je zet dan je lening op €0,- in mijn DUO). Op de website van DUO vind je een online rekenhulp waarmee je inzicht krijgt in je inkomsten en uitgaven tijdens je studie. 

Geldt er een minimumleeftijd voor studiefinanciering?

Voor studiefinanciering geldt geen minimumleeftijd, maar wel een maximumleeftijd. Begin je tussen je 30ᵉ en 55ᵉ met studeren, dan kun je alleen levenlanglerenkrediet krijgen. Meer informatie over de voorwaarden van studiefinanciering vind je via de website van DUO

Basisbeurs

Wat is een basisbeurs?

De basisbeurs is een vorm van studiefinanciering, die studenten met een maandelijkse beurs verzekert van een inkomen. De beurs heeft als doel om studenten tegemoet te komen in de kosten die zij maken (studiekosten, kosten voor levensonderhoud, etc.). Gezien de verschillende uitgavenpatronen van thuis- en uitwonende studenten, maakt de basisbeurs onderscheid tussen deze twee groepen. 

De basisbeurs is een voorwaardelijke gift, het is namelijk een prestatiebeurs. Hierbij geldt de voorwaarde (prestatie) dat je binnen 10 jaar je diploma haalt (diploma-eis).

Waarom keert de basisbeurs terug?

De basisbeurs wordt heringevoerd vanaf het collegejaar 2023-2024, met de reden dat het kabinet gehoor wil geven aan de zorgen van de huidige generatie jongeren, zodat zij daar minder mentale druk van ervaren en met een betere positie kunnen starten aan het werkzame leven.

Wanneer keert de basisbeurs terug?

De basisbeurs keert terug vanaf het collegejaar 2023-2024. 

In september 2021 maakte het kabinet bekend dat het leenstelsel (ingevoerd in 2015) weer vervangen wordt door een nieuw stelsel met een basisbeurs. De Tweede Kamer heeft de Wet herinvoering basisbeurs hoger onderwijs in februari 2023 aangenomen. Momenteel is het nog afwachten totdat ook de Eerste Kamer voor de wet stemt. Vanaf dat moment is de wet officieel aangenomen en is de basisbeurs definitief.  

Wat is de hoogte van de basisbeurs?

De hoogte van de basisbeurs is (prijspeil 2022, bedragen worden jaarlijks geïndexeerd):   

  • € 274,90 per maand voor uitwonende studenten 
  • € 110,30 per maand voor thuiswonende studenten 

Op 1 januari 2024 zullen deze bedragen worden geïndexeerd met ca. 10 procent vanwege de inflatie. 

Koopkrachtmaatregel: uitwonende studenten ontvangen in het collegejaar 2023-2024 € 164,30 per maand boven op de basisbeurs. Dit resulteert in een totale uitwonende basisbeurs van € 439,20 per maand voor uitwonende studenten.  

Let op: dit is een tijdelijke maatregel en in het studiejaar daarna (2024-2025) wordt dit bedrag weer naar beneden bijgesteld.

Maak ik aanspraak op de basisbeurs?

De basisbeurs wordt ingevoerd vanaf het collegejaar 2023-2024 en geldt voor de volgende studenten:

  • Studenten die in het collegejaar 2023-2024 of later voor de éérste keer aan hun studie beginnen.
  • Eerder gestarte studenten ontvangen ook nog een basisbeurs mits zij in nominale studieduur zitten. 
  • Doorstromers vanuit mbo. 

Verder zijn er nog de volgende voorwaarden:

  • Je dient jonger dan 30 jaar te zijn.
  • Je dient uit een EER-land of uit Zwitserland te komen.
  • Je dient ingeschreven te staan bij een instelling voor hoger beroepsonderwijs (hbo) of een universiteit.
Wat houdt de nominale studieduur in?

Studenten ontvangen de basisbeurs alleen als zij zich in de nominale studieduur begeven. De cursusduur (ofwel: de nominale duur) van de bachelor- én de masterfase samen bepaalt het aantal jaren dat je recht hebt op de basisbeurs.

Voorbeeld: je krijgt voor een 4-jarige hbo-studie of een wo-bachelor + 1-jarige master in totaal 4 jaar een basisbeurs. 

Ik heb studievertraging, maak ik nog wel aanspraak op de basisbeurs?

Dit is afhankelijk hoeveel maanden aan nominale studieduur zijn verstreken. Als je een derdejaars wo-bachelor of een vierdejaars hbo-bachelor student bent, heb je de volledig nominale duur tijdens je bachelor fase verbruikt en zal je bij uitloop van je bachelor geen basisbeurs ontvangen. 

Kortom, indien je uitloop hebt en ingeschreven staat bij je instelling, zal je dus geen basisbeurs ontvangen. Als je als wo-bachelor student een wo-master gaat doen, ontvang je wel weer een basisbeurs voor de periode van de nominale duur van je master (let op: dit geldt dan weer niet voor een hbo-bachelor student).  

Het aantal jaar dat je recht hebt op studiefinanciering afhankelijk van jouw persoonlijke situatie. In de tabel onderaan de pagina is terug te vinden waar jij recht op hebt.

Waarom is de basisbeurs een prestatiebeurs?

De basisbeurs is een voorwaardelijke gift. Hierbij geldt de voorwaarde (prestatie) dat je binnen 10 jaar je diploma haalt (diploma-eis). De prestatiebeurs is in principe een lening, maar als je binnen 10 jaar een diploma behaalt wordt de lening omgezet in een gift.

Waar/hoe kan ik de basisbeurs aanvragen?

De basisbeurs kan vanaf augustus 2023 aangevraagd via MijnDUO. Als student dien je zelf de aanvraag voor de basisbeurs te doen, DUO zal je hier te zijner tijd over informeren als je aanspraak maakt op de basisbeurs.

Ik ben de basisbeurs vergeten aan te vragen, kan ik de basisbeurs alsnog krijgen?

Ja, je kan de basisbeurs ook in de loop van het studiejaar (nog) aanvragen, met terugwerkende kracht tot maximaal het begin van het huidige studiejaar. 

Kan ik nog geld lenen als de basisbeurs is ingevoerd?

Ja dat kan. Wel wordt het maximale leenbedrag uit het leenstelsel verminderd met de basisbeurs voor uitwonende studenten. 

Het maximale bedrag dat een student kan ontvangen van DUO (basisbeurs, aanvullende beurs en basislening):   

  • Uitwonend: € 932,87   
  • Thuiswonend: € 768,87   

Als je een basisbeurs en/of een aanvullende beurs ontvangt kan dit van deze bedragen worden afgetrokken, dit is het bedrag dat je kan lenen. 

Ook heb je nog recht op het collegegeldkrediet, dit is een extra optionele lening om je collegegeld te kunnen betalen. Betaalt je het wettelijk collegegeld? Dan kan je maandelijks 1/12 van je collegegeld lenen.

Studieschuld

Hoeveel rente betaal ik over mijn lening?

Over je studieschuld loopt rente. Het gaat om ‘samengestelde interest’. Dat wil zeggen dat er ook rente over de rente wordt berekend. De rente over je lening loopt vanaf de eerste maand waarin je voor het eerst studiefinanciering hebt ontvangen. Zolang je studiefinanciering krijgt, wordt het rentepercentage elk kalenderjaar opnieuw vastgesteld. Wanneer je afstudeert, wordt het rentepercentage steeds voor 5 jaar vastgesteld.  Hier vind je een overzicht van de rentepercentages

Het huidige rentepercentage is 0,00%.

Waar kan ik de hoogte van mijn studieschuld zien?

De totale hoogte van je studieschuld kun je checken op Mijn DUO. Hier vraag je je lening ook aan. Zodra je inlogt zie je direct je totale studieschuld. Maar schrik niet: dit bedrag is inclusief alles wat omgezet wordt in een gift als je binnen 10 jaar je diploma haalt (zoals je OV-reisproduct, aanvullende beurs en – als je nog onder het oude stelsel viel – je prestatiebeurs). Klik dus voor een totaaloverzicht altijd op de knop ‘Details’. Wat onder ‘Lening hbo of universiteit’ valt is de schuld die je moet terugbetalen als je binnen 10 jaar je diploma haalt.

Hoeveel moet ik aflossen na mijn studie?

Meer informatie over aflossen na je studie vind je hier. Een studielening heeft daarnaast invloed op de hoogte van een hypotheek, die je mogelijk na je studie wilt afsluiten. Meer informatie daarover vind je hier.

Wat als ik na mijn studie geen werk vind of niet genoeg verdien?

Als je valt onder het nieuwe leenstelsel (vanaf september 2015), hoef je niet af te lossen als je inkomen lager is dan de zogenoemde ‘draagkrachtvrije voet’: een soort minimumgrens. Van het bedrag dat je daarboven verdient, hoef je bovendien nooit meer dan 4 procent af te lossen.

Wanneer je je hele werkende leven dus niet veel verdient, maar je wel een flinke schuld hebt, dan is de kans groot dat je niet de hele schuld zult hoeven afbetalen. Maar let wel: het inkomen van je partner telt mee. Als jij thuis voor de kinderen zorgt en je partner verdient ruim boven twee keer modaal, dan zul jij alsnog je schuld moeten terugbetalen.

Als je valt onder het oude stelsel (basisbeurs) hoef je nooit meer dan 12 procent van je inkomen boven de draagkrachtvrije voet te betalen. Je mag kiezen of je het inkomen van je partner mee laat tellen bij de berekening van je draagkracht.

Zie deze pagina van DUO voor meer informatie.

Wat is de invloed van mijn studieschuld op een hypotheek?

Een studieschuld heeft invloed op het afsluiten van een hypotheek. Een studieschuld vermindert namelijk de maximale hypotheek die je kunt afsluiten. Hoe zwaar je studieschuld meeweegt, is afhankelijk van het leenstelsel waaronder je bent afgestudeerd. Bij een lening volgens het oude leenstelsel weegt je studieschuld zwaarder mee dan volgens het nieuwe leenstelsel. Hoewel de weegfactoren voor studieschulden sinds 2021 zijn verlaagd, wordt je maximale hypotheek onder beide stelsels nog steeds verlaagd met een bedrag dat hoger is dan je oorspronkelijke studieschuld. Daarnaast rekenen banken meestal met je oorspronkelijke studieschuld en niet met je actuele schuld op het moment van aanvragen.

Eigenhuis.nl heeft een handige tool waarmee je kunt zien wat het gevolg is van je studieschuld voor een hypotheek.

Het ISO deed in 2018 onderzoek naar de invloed van een studieschuld op een hypotheek. Inmiddels zijn de weegfactoren verlaagd en is de invloed daardoor iets minder groot geworden.

Meer informatie over hypotheek en studieschuld vind je op de website van de Consumentenbond.

Moet ik mijn studieschuld vermelden wanneer ik een hypotheek aanvraag?

Hoewel een studieschuld niet BKR-geregistreerd is (wat betekent dat een hypotheekverstrekker deze gegevens niet kan inzien), ben je toch wettelijk verplicht deze te melden bij een hypotheekaanvraag. Wanneer je je studieschuld verzwijgt, vervalt je recht op de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Met de NHG geef je de hypotheekverstrekker de zekerheid dat de hypotheekschuld wordt terugbetaald als je dat zelf niet meer kunt, bijvoorbeeld als je arbeidsongeschikt of werkloos raakt. Verzwijg je je studieschuld, dan moet je een eventuele restschuld zelf betalen.

Bij het aanvragen van een hypotheek kun je een bewijsstuk van DUO gebruiken waarin staat hoe hoog je verplichte maandbedrag wordt vanaf de start van de aflosfase. DUO heeft dit zo afgesproken met de hypotheekverstrekkers. Je vindt het bericht in Mijn DUO bij ‘Mijn berichten’.

Aanvullende beurs

Wanneer heb ik recht op een aanvullende beurs?

Of je recht hebt op een aanvullende beurs (en hoe hoog deze is), hangt af van het gezamenlijke inkomen van je ouders, of je broertjes of zusjes hebt die (nog niet) studeren (telkinderen) en of je ouders zelf een studieschuld hebben. Hiervoor gebruikt DUO inkomensgegevens van je ouders van twee jaar geleden. De aanvullende beurs kan bijvoorbeeld omhooggaan als je ouders zelf een studieschuld terugbetalen of als je ouders meerdere kinderen verzorgen.

Hoeveel aanvullende beurs kan ik krijgen?

Het berekenen van de aanvullende beurs is maatwerk. Met de rekenhulp van DUO kun je zelf berekenen hoeveel aanvullende beurs je kunt krijgen. Je moet de aanvullende beurs zelf aanvragen. Meestal is deze binnen een week vastgesteld. Meer informatie hierover vind je op de website van DUO.

Moet ik mijn aanvullende beurs terugbetalen?

De aanvullende beurs maakt onderdeel uit van de prestatiebeurs. Dit bedrag wordt dus omgezet in een gift als je binnen 10 jaar je diploma haalt. Haal je niet binnen 10 jaar een diploma, dan zul je de aanvullende beurs terug moeten betalen.

Hoelang heb ik recht op studiefinanciering?

De cursusduur (ofwel: de nominale duur) van de bachelor- én de masterfase samen bepaalt het aantal jaren studiefinanciering dat je kunt krijgen. Je hebt recht op studiefinanciering tijdens de cursusduur van je opleiding en 3 jaren daarna.

Voorbeeld: je krijgt voor een 4-jarige hbo-studie of universitaire bachelor + 1-jarige master daarom in totaal 7 jaar studiefinanciering.

Een aanvullende beurs is alleen de eerste 4 jaar (de nominale studieduur) mogelijk. Het studenten-OV krijg je gedurende de cursusduur + 1 jaar, dus in de meeste gevallen in totaal 5 jaar. Voor hbo-opleidingen die langer duren dan de gebruikelijke 4 jaar of voor meerjarige masters kun je langer studiefinanciering krijgen. De nominale studieduur van je opleiding kun je in het CROHO vinden.

Onderstaande jaren gelden alleen voor een voltijdopleiding:

 

Lening

Studenten-OV

Aanvullende beurs / basisbeurs

Hbo-bachelor

7 jaar

5 jaar

4 jaar

Wo-bachelor

6 jaar

4 jaar

3 jaar

Associate degree

2 jaar

2 jaar

2 jaar

Associate degree > hbo-bachelor

7 jaar

5 jaar

4 jaar

Mbo > hbo-bachelor

7 jaar

5 jaar

4 jaar

Hbo-bachelor > hbo-master

8 jaar

6 jaar

5 jaar

Hbo-bachelor > 1-jarige wo-master

7 jaar

5 jaar

4 jaar

Hbo-bachelor > 2-jarige wo-master

8 jaar

6 jaar

5 jaar

Hbo-bachelor > schakelprogramma (schakel binnen hbo-bachelor of wo-bachelor)

7 jaar

5 jaar

4 jaar

Wo-bachelor > 1-jarige wo-master

7 jaar

5 jaar

4 jaar

Wo-bachelor > 2-jarige wo-master

8 jaar

6 jaar

5 jaar

Wo-bachelor > 3-jarige wo-master

9 jaar

7 jaar

6 jaar

Staat het antwoord op je vraag hier niet bij? Neem contact met ons op, of maak gebruik van een van de onderstaande hulpmiddelen. 

Voor veel praktische en specifieke vragen kan je het beste contact opnemen met je onderwijsinstelling of studieadviseur. 

Voor informatie over studiefinanciering en het leenstelsel kan je vaak terecht bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). 

Voor juridische vragen of klachten kan je contact opnemen met het Landelijk Studenten Rechtsbureau (LSR). 

Voor vragen over toegankelijkheid van het hoger onderwijs en studeren met een ondersteuningsvraag kan je terecht op de website Hoger Onderwijs Toegankelijk. 

Ben je mbo-student? JOB is de landelijke jongerenorganisatie die mbo-studenten een stem geeft in het onderwijs. 

Ben je scholier? Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) is een organisatie van, voor en door scholieren. 

Neem contact met ons op

We helpen je graag!

Telefoonnummer kantoor:

Algemeen mailadres:

ISO-Contactformulier-Demi-Janssen

Telefoonnummer voorzitter en woordvoerder:

Demi Janssen06 515 165 01

Contactformulier